Jakie jest najlepsze badanie do rozpoznania zespołu Cushinga

Jeśli przeprowadzasz badania w kierunku jakiejkolwiek choroby, najlepiej wybrać badanie, które będzie cechowało się zarówno wysoką swoistością, jak i czułością. W praktyce, badanie z wysoką czułością pozwala wykryć chore zwierzęta, jednocześnie dając niewiele wyników fałszywie ujemnych. Badanie z wysoką swoistością daje wynik pozytywny u zwierząt, które rzeczywiście są chore, dlatego pojawia się niewiele wyników fałszywie dodatnich.

Jak wykonać test hamowania niską dawką deksametazonu (LDDST)?

Należy pamiętać, że poniższy przykładowy protokół stworzony został na podstawie literatury (Behrend et al., 2013). Dokładny protokół może się różnić w zależności od wybranego laboratorium, dlatego przed wykonaniem testu skonsultuj się ze swoim laboratorium.

Jak interpretować wyniki LDDST?

Test hamowania niską dawką deksametazonu mierzy odporność osi przysadkowo-nadnerczowej na supresję deksametazonem i jest interpretowany w 2 etapach:

Jak przeprowadzić test stymulacji ACTH (ACTHST)?

Należy pamiętać, że poniższy przykładowy protokół stworzony został na podstawie literatury (Behrend et al., 2013). Dokładny protokół może się różnić w zależności od wybranego laboratorium, dlatego przed wykonaniem testu skonsultuj się ze swoim laboratorium.

Czy mogę uzyskać fałszywie ujemne wyniki testu ACTHST?

Test stymulacji ACTH zidentyfikuje około 85% przypadków nadczynności kory nadnerczy zależnej od przysadki (PDH).

Wykonałem ACTHST, który dał wynik niejednoznaczny - co powinienem zrobić dalej?

Test stymulacji ACTH pozwala zidentyfikować około 85% przypadków PDH i >50% przypadków ADH.

Jak rozpoznać jatrogenny zespół Cushinga?

ACTHST jest jedynym badaniem, który pozwala nam odróżnić jatrogenny zespół Cushinga od spontanicznego. Przewlekła podaż glikokortykosteroidów (źródło egzogenne), w tym leków doustnych, iniekcyjnych, miejscowych (na skórę, do ucha), może powodować supresję osi podwzgórze-przysadka-nadnercza. Efektem tego będzie nieprawidłowa (słaba) odpowiedź na ACTHST.

Czy po rozpoznaniu zespołu Cushinga muszę potwierdzić jego rodzaj (PDH czy ADH)?

Różnicowanie pomiędzy przysadkowozależnym a nadnerczowozależnym jest wysoce zalecane, aby móc poinformować opiekuna o dokładniejszych rokowaniach i umożliwić pełną gamę terapii.

Czy kapsułki Vetoryl mogą być otwierane/dzielone?

Nie, zgodnie z informacją dostępną w karcie charakterystyki produktu leczniczego weterynaryjnego: „Nie dzielić ani nie otwierać kapsułek.”

Jaka metoda monitoringu zespołu Cushinga jest najlepsza?

Niezwykle ważne jest, aby podczas każdej wizyty kontrolnej pacjenta przyjmującego Vetoryl uwzględniać zarówno objawy kliniczne, jak i ocenę parametrów biochemicznych krwi w celu podjęcia dalszych kroków.

Poziom enzymów wątrobowych zaczął wzrastać u pacjenta otrzymującego Vetoryl - co to znaczy?

Nie ma dowodów sugerujących, że Vetoryl ma działanie hepatotoksyczne.

Poziom parametrów wątrobowych zaczął wzrastać u pacjenta otrzymującego Vetoryl - co to znaczy?

Nie ma dowodów sugerujących, że Vetoryl ma działanie nefrotoksyczne.

W trakcie rutynowych badan krwi u psa przyjmującego Vetoryl stwierdzono łagodne zwiększenie stężenia potasu (poziom sodu jest w normie). Pies czuje się dobrze. Czy to powód do niepokoju?

Stężenie potasu może łagodnie wzrosnąć u psów przyjmujących Vetoryl, ale powinno pozostać w zakresie referencyjnym.

Działania, które należy podjąć:

Mój pacjent przyjmuje Vetoryl i wykazuje objawy złego samopoczucia (np. otępienie, letarg, niechęć do jedzenia, osłabienie, drżenie/dreszcze, wymioty, biegunkę, bradykardię, omdlenie). Co należy zrobić?

W przypadku złego samopoczucia pacjenta przyjmującego lek Vetoryl zaleca się następujące postępowanie:

Mój pacjent czuje się dobrze, nie ma klinicznych objawów zespołu Cushinga ani choroby Addisona, jednak PVC wynosi <40 nmol/l - co mam zrobić?

W tej sytuacji schemat PVC zaleca:

Mój pacjent czuje się dobrze, nie ma klinicznych objawów zespołu Cushinga ani choroby Addisona, jednak PVC wynosi >140 nmol/l - co mam zrobić?

W tej sytuacji schemat PVC zaleca:

Mój pacjent ma wynik PVC w zakresie 40-140 nmol/l, ale nadal wykazuje objawy zespołu Cushinga - co mam zrobić?

Jeżeli wartość PVC wynosi >40 nmol/l, zaleca się zmianę dawki lub częstotliwości dawkowania.

Jaki wynik testu stymulacji ACTH w odniesieniu do monitoringu terapii będzie zgodny z dobrą kontrolą biochemiczną hiperkortyzolizmu?

Celem powinno być uzyskanie wartości kortyzolu po teście stymulacji ACTH >40 nmol/l i <200 nmol/l w 4-6 godzinie od przyjęcia kapsułki.

W 10 dniu w 4-6 godzinie po podaniu kapsułki kortyzolu po wykonaniu testu stymulacji ACTH wynosi >200 nmol/l. Jakie działania należy podjąć?

Chociaż kortyzol po stymulacji wynoszący >200 nmol/l jest wyższy od tego, który chcielibyśmy otrzymać u psa przyjmującego Vetoryl, nie zalecamy zwiększania dawki po 10 dniach.

W trakcie rutynowego testu monitorującego - testu stymulacji ACTH - kortyzol mieści się w zakresie referencyjnym (40-200 nmol/l), ale objawy kliniczne się utrzymują. Jakie działania należy podjąć?

Działania, jakie należy podjąć, zależą zarówno od objawów klinicznych występujących u psa, jak i od wartości kortyzolu po stymulacji.

W trakcie rutynowego testu monitorującego - testu stymulacji ACTH - kortyzol wynosi <40 nmol/l, a pacjent czuje się klinicznie dobrze. Jakie działania należy podjąć?

Jeżeli stan kliniczny pacjenta jest dobry, ale nie ma odpowiedzi na test stymulacji ACTH, zalecamy przerwanie terapii lekiem Vetoryl na co najmniej 7 dni.

W trakcie rutynowego testu monitorującego poziom kortyzolu przed stymulacją ACTH jest wyższy niż po stymulacji ACTH - co to oznacza?

Ogólnie rzecz biorąc, nie jest to coś, czym należy się przejmować. Stężenie kortyzolu przed testem stymulacji ACTH może być wyższe niż po teście, jeśli zwierzę było zestresowane w czasie pobierania krwi.

Czym jest ocena kliniczna zespołu Cushinga?

Sama ocena stężenia kortyzolu w surowicy nie jest wiarygodna w monitorowaniu zespołu Cushinga, dlatego zwrócenie szczególnej uwagi na objawy kliniczne jest niezbędne do osiągnięcia sukcesu w leczeniu.

Jak interpretować formularz oceny klinicznej?

Po wypełnieniu przez opiekuna formularza oceny klinicznej pacjenta z zespołem Cushinga uzyska on wartość liczbową stanu klinicznego pacjenta. Niższe wartości wskazują na lepszą kontrolę kliniczną.

Czym jest kwestionariusz jakości życia (CushQoL-pet)?

Ogólnym celem terapii lekiem Vetoryl jest poprawa jakości życia psów, a co za tym idzie, również ich opiekunów. Ostatnie badania wykazały, że na jakość życia psa wpływają nie tylko objawy kliniczne zespołu Cushinga. Uwzględnienie specyficznych potrzeb terapeutycznych poszczególnych pacjentów, a także ich właścicieli, jest ważne dla poprawy jakości życia psów z zespołem Cushinga.

Jak interpretować wynik CushQoL-pet?

Gdy właściciel wypełni formularz CushQoL, na podstawie odpowiedzi zostanie wygenerowana wartość liczbowa.

Czy Vetoryl można stosować w połączeniu z lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas (np. spironolaktonem)?

Nie badano szczegółowo interakcji preparatu Vetoryl z innymi produktami leczniczymi weterynaryjnymi. Biorąc pod uwagę, że nadczynność kory nadnerczy zwykle występuje u starszych psów, wiele z nich będzie otrzymywać jednocześnie inne leki. W badaniach klinicznych nie zaobserwowano żadnych interakcji.

Czy Vetoryl można stosować w połączeniu z inhibitorami ACE (enzymu konwertującego angiotensynę) (np. benazeprylem)?

Terapie

Strona główna/
Terapie/
Zespół Cushinga u psów

pies

Zespół Cushinga u psów

Ostatnia aktualizacja:21 sty 2025

Zespół Cushinga (hiperkortyzolizm) jest jedną z najczęściej diagnozowanych endokrynopatii u psów. Jeśli jednak nie spotykasz na co dzień takich przypadków, może być Ci trudno wiedzieć, od czego zacząć.

Dechra jest tutaj, aby wspierać Cię przez cały czas - począwszy od diagnozy, aż po monitorowanie.

Zrozumieć Cushinga

Czym jest zespół Cushinga?

Zespół Cushinga jest terminem stosowanym do opisania połączenia objawów klinicznych i zaburzeń biochemicznych wynikających z przewlekłego narażenia na nadmiar glikokortykosteroidów.

Hiperkortyzolizm jest terminem stosowanym do określenia nadmiernej aktywności glikokortykosteroidowej spowodowanej kortyzolem.

Jak produkowany jest kortyzol?

Kortyzol jest wytwarzany w warstwie pasmowatej i siatkowatej kory nadnerczy. U zdrowego psa wydzielanie kortyzolu stymulowane jest hormonem adrenokortykotropowym (ACTH), który uwalniany jest z przedniego płata przysadki mózgowej. Wydzielanie ACTH regulowane jest kortykoliberyną (CRH), uwalnianą z podwzgórza.

Ponadto, kortyzol hamuje uwalnianie ACTH w przednim płacie przysadki poprzez mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego, utrzymując w równowadze poziom kortyzolu w osoczu.

Spontaniczny zespół Cushinga

Specjaliści zalecają kategoryzację naturalnie występującego zespołu Cushinga na dwa rodzaje. Podział opiera się na tym, czy przyczyna zależna jest od produkcji ACTH, czy nie jest (ESVE, 2021).

W obrębie tych dwóch klas wyróżniamy najczęstsze przyczyny:

Zespół Cushinga zależny od ACTH

Hiperkortyzolizm zależny od przysadki (PDH)

Większość przypadków spontanicznego zespołu Cushinga (80-85%) jest spowodowana nadmierną sekrecją ACTH przez zmianę w przysadce mózgowej, zwykle nowotwór lub hiperplazję (rozrost) przysadki.

To prowadzi do obustronnego rozrostu nadnerczy i zwiększonego stężenia glikokortykosteroidów we krwi (hiperkortyzolizm).

U psów z PDH prawidłowy mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego, który powinien zapobiec obecności nadmiernej ilości krążącego kortyzolu, zawodzi. Zostało to wyjaśnione na ryc. 1.

Rzadsze postacie hiperkortyzolizmu zależnego od ACTH:

ACTH wydzielane ektopowo, gdzie nadmierna ilość ACTH produkowana jest w miejscu oddalonym od przysadki.
Subdiagnostyczny zespół Cushinga, gdzie obecne są objawy i nadmierne wydzielanie ACTH, ale nie można wykazać wzrostu stężenia kortyzolu.

Zespół Cushinga niezależny od ACTH

Hiperkortyzolizm zależny od nadnerczy (ADH):

15-20% przypadków zespołu Cushinga występujących spontanicznie wynika z nieregulowanego wydzielania kortyzolu przez korę nadnerczy, zwykle związanego z nowotworem nadnerczy, prowadzącego do hiperkortyzolemii.

Wzrost stężenia kortyzolu w surowicy powoduje zahamowanie wydzielania ACTH przez przysadkę mózgową i, co za tym idzie, zanik nienowotworowej kory nadnerczy. Przedstawiono to na ryc. 2.

Rzadsze postacie hiperkortyzolizmu niezależnego od ACTH:

Nieprawidłowa ekspresja receptorów nadnerczy, w tym hiperkortyzolizm zależny od pokarmu.
Subdiagnostyczny zespół Cushinga, gdzie obecne są objawy z powodu wydzielania przez guza nadnerczy hormonu innego niż kortyzol, ale mającego aktywność glikokortykosteroidową.

Czy to typowy opis pacjenta?

Przypomnij sobie przypadki zespołu Cushinga z którymi miałeś wcześniej do czynienia lub o których czytałeś: czy są jakieś rasy, które są częściej dotknięte chorobą? Jaki jest średni wiek w momencie rozpoznania? Czy Cushing występuje częściej u samic czy u samców?

Wskazówka

Duże psy zwykle wykazują pojedynczy, często dobrze wyrażony objaw kliniczny, a mniejsze – wiele objawów klinicznych.

Rasa

Cushing może wystąpić u psa każdej rasy, ale pudle, jamniki i małe teriery wydają się być bardziej narażone na rozwój PDH. ADH występuje częściej, choć niewyłącznie, u psów większych ras.

Wiek

PDH jest zwykle rozpoznawane u psów starszych i w średnim wieku (mediana wieku 7-9 lat), a ADH u starszych (mediana wieku 11-12 lat).

Płeć

Nie ma znaczących różnic pomiędzy płciami, jeśli chodzi o występowanie PDH. Jednak ADH częściej występuje u suk.

Jakie są objawy kliniczne zespołu Cushingu u psów?

Objawy kliniczne zespołu Cushinga można sklasyfikować poprzez częstotliwość występowania na pierwszej wizycie (Behrend et al., 2013).

Objawy spotykane często

Polidypsja (zwiększone pragnienie)
Poliuria (zwiększona częstotliwość oddawania moczu)
Polifagia (zwiększony apetyt)
Nadmierne ziajanie
Powiększenie obrysu brzucha (nazywane również żabim/baryłkowatym brzuchem, czasem mylone z przyrostem masy ciała lub nagromadzeniem się płynu)
Wyłysienia (najczęściej na bokach i kończynach). Zauważ, że atopowe zapalenie skóry/zaburzenia przebiegające ze świądem NIE towarzyszą często takim wyłysieniom. Nadmierna produkcja glikokortykosteroidów z kory nadnerczy, będąca częścią tego zaburzenia, maskuje każdy rodzaj świądu
Hepatomegalia (powiększenie wątroby)
Osłabienie mięśni
Nadciśnienie ogólnoustrojowe

Obraz po lewej przedstawia wyłysienie w formie typowego „szczurzego” ogona, który można spotkać przy zaburzeniach endokrynologicznych

Objawy spotykane rzadziej

Letarg (apatia)
Hiperpigmentacja
Zaskórniki
Ścieńczenie skóry
Słaby odrost włosa (np. po strzyżeniu do badań lub po wizycie u groomera)
Popuszczanie moczu
Cukrzyca oporna na podawanie insuliny

Objawy spotykane rzadko

Choroba zatorowo-zakrzepowa (zakrzep)
Zerwanie więzadła
Porażenie nerwu twarzowego
Pseudomiotonia
Atrofia jąder (niekastrowane psy)
Utrzymująca się anaestrus - okres bezrujowy (niekastrowane suki)

Rozpoznanie

Nadal istnieje znaczna liczba podejrzanych - ale nie potwierdzonych - przypadków zespołu Cushinga.

Na każde100 leczonych przypadków jest jeszcze 57 podejrzanych, ale niepotwierdzonych

Dlaczego przypadki są przeoczane?

Objawy kliniczne przypisywane są starzeniu się

Brak zaufania do badań

Wczesne objawy kliniczne mogą nie być jeszcze dobrze wyrażone

Wzrost kosztów w przypadku konieczności wykonania wielu badań

Przypadek kliniczny krok po kroku

Weź pod uwagę opis pacjenta i objawy kliniczne - czy zwiększają one podejrzenie zespołu Cushinga?

Twój pacjent może wykazywać jeden objaw kliniczny lub więcej - każda kombinacja może sugerować Cushinga.

Jak rozpoznać Cushinga?

Rozpoznanie Cushinga nie musi być skomplikowane; postawienie diagnozy może być proste. U psów choroba jest coraz częściej rozpoznawana we wczesnych stadiach i mogą one nie wykazywać wszystkich objawów „P” na pierwszej wizycie.

Obejrzyj: Jak rozpoznać zespół Cushinga?

Rosnące podejrzenie: częste spostrzeżenia

Jeśli opis pacjenta i objawy kliniczne zwiększają podejrzenie zespołu Cushinga, następnym krokiem będzie wykonanie rutynowych badań. Tabela poniżej (zaadaptowana z Behrend et al., 2013) podkreśla najczęstsze nieprawidłowości zauważane w badaniu morfologicznym krwi, biochemicznym krwi oraz badaniu moczu.

Nie każdy pacjent z Cushingiem będzie wykazywał wymienione patologie, ale jeśli zostanie zidentyfikowana któraś z nich, zwiększy ona nasze podejrzenia.

Z uzyskaną historią pacjenta i wstępnym badaniem, w każdym przypadku należy zadać sobie pytanie: czy mamy wystarczająco dowodów, aby przejść do badań bardziej swoistych w kierunku zespołu Cushinga?

Haematology	Biochemistry	Urinalysis
Stress leukogram - Neutrophilia - Lymphopenia - Eosinopenia	Increased ALKP Hyperlidiaemia Increased ALT	USG <1.020

Haematology

Biochemistry

Urinalysis

Stress leukogram

- Neutrophilia

- Lymphopenia

- Eosinopenia

Increased ALKP

Hyperlidiaemia

Increased ALT

USG <1.020

Badania endokrynologiczne

Gdy rutynowa diagnostyka ujawni niespecyficzne wskaźniki zespołu Cushinga, następnym krokiem jest zastosowanie specjalnych testów diagnostycznych w celu potwierdzenia zespołu Cushinga.

Test hamowania niską dawką deksametazonu (LDDST)

W konsensusie ACVIM z 2012 r. (Behrend et al., 2013) uznano, że LDDST jest przesiewowym badaniem z wyboru w kierunku zespołu Cushinga, i jest najlepszym badaniem, gdy podejrzenie Cushinga jest duże.

Test może dać wynik fałszywie dodatni, warto mieć pewność, że uzyskany wynik pozytywny jest wynikiem zespołu Cushinga, a nie innej choroby niezwiązanej z nadnerczami. W przypadku uzyskania wyniku ujemnego, możesz być niemal pewnym, że pies nie ma zespołu Cushinga.

Test stymulacji ACTH (ACTHST)

Test stymulacji ACTH rzadko daje wyniki fałszywie dodatnie, ale również może dawać wyniki fałszywie ujemne. W przypadku uzyskania wyniku fałszywie ujemnego mogą być konieczne dalsze badania, ponieważ test ten może pominąć psy z zespołem Cushinga.

Dechra dostarcza również Cosacthen - tetrakozaktyd niezbędny do wykonania testu stymulacji ACTH.

Potwierdzenie Twojego podejrzenia

Gdy diagnozujemy zespół Cushinga, powinniśmy go podejrzewać jeszcze przed wykonaniem testów endokrynologicznych, bo to sprawi, że duża część populacji, u której wykonamy badania, z dużym prawdopodobieństwem będzie chora. Unikaj prób diagnostyki w kierunku nadczynności kory nadnerczy u pacjentów, u których jest ona mało prawdopodobna.

Których pacjentów należy poddać badaniom endokrynologicznym?

Typowy opis pacjenta

Spójne objawy kliniczne

Spójne wyniki badania krwi i moczu

Które badanie endokrynologiczne powinienem wybrać?

Test hamownia niską dawką deksametazonu (LDDST) jest najlepszym badaniem, gdy Twoje podejrzenie Cushinga jest wysokie. W konsensusie ACVIM z 2012 r. (Behrend et al., 2013) uznano, że LDDST jest przesiewowym badaniem z wyboru w kierunku zespołu Cushinga.

Jeśli u pacjenta występuje inna choroba albo zespół Cushinga jest niżej na liście rozpoznań różnicowych, należy wybrać test stymulacji ACTH (ACTHST).

Zapytaj siebie: „Jeśli wykonam ACTHST u tego pacjenta i uzyskam wynik ujemny, jaki będzie mój następny krok?”. Jeśli odpowiedzią jest wykonanie LDDST, Twoje podejrzenie Cushinga jest wysokie, więc dlaczego jako pierwszego nie wybrać LDDST?

Cushing: przewodnik krok po kroku

Leczenie

Przemiana poprzez leczenie

Gdy rozpoznasz zespół Cushinga, uzyskujesz możliwość przywrócenia zdrowia i życia na każdym poziomie.

Poprzez skuteczne postępowanie w chorobie, możliwa jest poprawa jakości życia zarówno psa, jak i jego opiekuna.

Rozwiązanie Dechry

Aby dowiedzieć się więcej na temat rozwiązania Dechra dla zespołu Cushinga, odwiedź naszą stronę produktu, aby uzyskać więcej informacji na temat leczenia i monitorowania zespołu Cushinga.

Dowiedz się więcej o produkcie zawierającym trilostan

Komunikacja z klientem

Często rozmowy z klientem o złożonych endokrynopatiach mogą być trudne, dlatego wiedza kiedy i jak rozmawiać jest kluczowa we wsparciu właścicieli i angażowaniu ich w leczenie pupila.

Kiedy rozmawiać o Cushingu?

Jeśli obawy opiekuna psa pasują do profilu psa z zespołem Cushinga.
Jeśli Ty, klinicysta, zauważyłeś objawy Cushinga w trakcie badania psa.
Jeśli Ty, klinicysta, leczysz psa z inną chorobą, ale nie reaguje on zgodnie z oczekiwaniami. Czy zespół Cushinga może występować jednocześnie i wpływać na powodzenie leczenia pierwszego wykrytego schodzenia?
Zmiany laboratoryjne bez historii medycznej lub objawów klinicznych spójnych z Cushingiem nie powinny skłaniać do rozpoznania Cushinga.

Skoncentruj się najpierw na pacjencie

Posłuchaj

Zobacz

Możesz coś podejrzewać

Jak rozmawiać o zespole Cushinga

Leczenie

Nie możesz postawić rozpoznania zespołu Cushinga BEZ znajomości opisu pacjenta, wywiadu i objawów klinicznych dotyczących psa, u którego wykonałeś badania. Możesz interpretować wyniki TYLKO jako zgodne z Cushingiem.

Skoncentruj się najpierw na pacjencie, a następnie na badaniach laboratoryjnych. Badania laboratoryjne można interpretować. Do postawienia rozpoznania wymagana jest wiedza na temat pacjenta.

Pamiętaj co usłyszałeś, co zobaczyłeś lub jakie trudności miałeś w trakcie leczenia pierwszej wykrytej choroby u psa.

Monitoring

Cushing i komunikacja

Niezbędne jest, aby wiedzieć, jak pies radzi sobie z biegiem czasu. Porozmawiaj z właścicielem o ocenie odpowiedzi klinicznej w domu. W trakcie każdej kontroli skoncentruj się na samopoczuciu psa, zanim przejdziesz do analizy badań.

Rozumiemy, że dobra komunikacja może prowadzić do lepszej współpracy z opiekunami, co znacznie ułatwi przejście od podejrzenia do rozpoznania.

Nagraliśmy serię krótkich webcastów z dr Audrey Cook, która omawia wyzwania związane z komunikacją na temat zespołu Cushinga oraz przedstawia skuteczne rozwiązania, aby rozmowa była efektywna.

Każdy webcast podzielony został na krótkie sekcje obejmujące następującą tematykę: