Czym jest zespół Cushinga u psów?

Zespół Cushinga u psów to termin określający szereg objawów klinicznych manifestowanych przez psa, spowodowanych przewlekłą, nadmierną aktywnością glikokortykosteroidową. Schorzenie to jest znane także pod nazwą hiperadrenokortycyzm i choroba Cushinga, jednakże ostatnie zalecenia specjalistów odradzają stosowanie tej terminologii (European Society of Veterinary Endocrinology ALIVE Committee, 2021). Nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego neurochirurga, Harveya Cushinga, który jako pierwszy opisał tę jednostkę chorobową u ludzi.

Chociaż u ludzi to zaburzenie uważane jest za rzadkie, zespół Cushinga u psów jest jedną z najczęściej rozpoznawanych endokrynopatii (Herrtage i Ramsey, 2012) i wpływa na zdrowie, witalność i wygląd psa.

Przyczyny i objawy

Czym spowodowany jest zespół Cushinga u psów?

Aby jak najlepiej zrozumieć patofizjologię zespołu Cushinga, ważne jest zrozumienie fizjologii regulacji glikokortykosteroidowej.

Jakie są objawy zespołu Cushingu u psów?

Objawy spotykane często

12-letni labrador wykazujący objaw “szczurzego ogona”, który możemy określić jako wyłysienie endokrynologiczne.

Objawy spotykane rzadziej:

10-letni mieszaniec w typie rasy cavalier king charles spaniel z objawem braku odrostu włosa po goleniu do pobrania próbki krwi

Objawy spotykane rzadko

Powyższe zdjęcie (© Carlos Melina) przedstawia psa z pseudomiotonią.

Polidypsja (zwiększone pragnienie)
Poliuria (zwiększona częstotliwość oddawania moczu)
Polifagia (zwiększony apetyt) Nadmierne ziajanie Powiększenie obrysu brzucha (nazywane również żabim/baryłkowatym brzuchem, czasem mylone z przyrostem masy ciała lub nagromadzeniem się płynu)
Nadmierne ziajanie
Powiększenie obrysu brzucha (nazywane również żabim/baryłkowatym brzuchem, czasem mylone z przyrostem masy ciała lub nagromadzeniem się płynu)
Wyłysienia (najczęściej na bokach i kończynach). Zauważ, że atopowe zapalenie skóry/zaburzenia przebiegające ze świądem NIE towarzyszą często takim wyłysieniom. Nadmierna produkcja glikokortykosteroidów z kory nadnerczy, będąca częścią tego zaburzenia, maskuje każdy rodzaj świądu
Hepatomegalia (powiększenie wątroby)
Osłabienie mięśni
Nadciśnienie ogólnoustrojowe

Letarg (apatia)
Hiperpigmentacja
Zaskórniki
Ścieńczenie skóry
Słaby odrost włosa (np. po strzyżeniu do badań lub po wizycie u groomera)
Popuszczaniw moczu
Cukrzyca oporna na podawanie insuliny

Choroba zatorowo-zakrzepowa (zakrzep)
Zerwanie więzadła
Porażenie nerwu twarzowego
Pseudomiotonia
Atrofia jąder (niekastrowane psy)
Utrzymująca się anaestrus - okres bezrujowy (niekastrowane suki)

Objawy zespołu Cushinga można sklasyfikować poprzez częstotliwość występowania na pierwszej wizycie (Behrend et al., 2013).

Obecność jakiejkolwiek kombinacji objawów klinicznych wymienionych powyżej powinna zwiększyć podejrzenie zespołu Cushinga i skłonić do przeprowadzenia wstępnych, mniej swoistych badań laboratoryjnych, a mianowicie badania morfologicznego krwi, biochemicznego krwi oraz analizy moczu.

Jako pomoc w zapamiętaniu, Dechra zaleca, aby klinicyści myśleli o zespole Cushinga i literze "P", ponieważ wiele objawów może być związanych z tą literą. Wyjaśnienie tego można znaleźć w poniższym filmie:

Tabela 1. Typowe nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych psów z hiperadrenokortycyzmem (zaadaptowane z Behrend et al., 2013)

Typowe nieprawidłowości laboratoryjne obserwowane w przypadkach hiperkortyzolizmu u psów przedstawiono w poniższej tabeli:

Połączenie opisu pacjenta, objawów klinicznych i wyników rutynowych badań laboratoryjnych często prowadzi do wstępnego rozpoznania zespołu Cushinga. W celu potwierdzenia diagnozy konieczne jest jednak przeprowadzenie szczegółowych badań endokrynologicznych.

Badanie morfologiczne krwi

Zwiększona liczba neutrofili i płytek

Zmniejszona liczba limfocytów i eozynofili

Łagodna erytrocytoza

Badanie biochemiczne krwi

Zwiększone stężenie fosfatazy alkalicznej (AP) i aminotransferazy alaninowej (ALT)

Hipercholesterolemia

Hipertrójglicerydemia

Hiperglikemia

Badanie moczu

Niski ciężar właściwy ≤ 1,018-1,020

Białkomocz

Wskaźniki zakażenia dróg moczowych

Jak postawić diagnozę

Możliwości leczenia

Są trzy możliwości leczenia zespołu Cushinga:

Akademia Dechra

Odwiedź Akademię

Więcej informacji

Podsumowanie

Zespół Cushinga u psów (wcześniej określany jako hiperadrenokortycyzm lub choroba Cushinga) jest jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń endokrynologicznych u psów.
Pojawia się jako wynik przewlekle zwiększonego stężenia glikokortykosteroidów we krwi (wytwarzanych naturalnie przez nadnercza lub podawanych egzogennie).
Istnieją dwa główne rodzaje spontanicznie występującego zespołu Cushinga - hiperkortyzolizm zależny od przysadki (PDH) i hiperkortyzolizm zależny od nadnerczy (ADH).
Niezależnie od patogenezy, psy z zespołem Cushinga wykazują charakterystyczne objawy, które obejmują poliurię, polidypsję i polifagię.
Rozpoznanie stawia się na podstawie kombinacji objawów klinicznych i wyników badań krwi, moczu i swoistych testów endokrynologicznych.
Poza przypadkami jatrogennymi, nie istnieją żadne metody zapobiegania zespołowi Cushinga.
Rokowanie jest dobre przy zastosowania odpowiedniego leczenia – farmakologicznego, chirurgicznego lub radioterapii.